گفتگوی اختصاصی با مهدی چنگایی شاعر اهل بیت (س)

صدر اخبار-او را سالهاست می شناسم. از آموزش و پرورش تا تاسیس کانون فرهنگی تربیتی هنر خرم آباد، از کانون هنر تا ریاستش در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خرم آباد، از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تا حالا که در وزارت کشور مشغول به کار است. این جابه جایی ها اجتناب ناپذیر است و گذرا اما آن چیزی که ماناست،آثار جاودانه او در فرهنگ عاشورایی کشور و خاصه استان لرستان است. بسیاری از نوحه های عاشورایی چند نسل از مردم سرزمین مفرغ و بلوط، ساخته و پرداخته ذهن اوست. گفتگوی من با مهدی چنگایی، شاعر لرستانی را در زیر بخوانید.

از خودتون بگید ؟
-به نام خدا ، مهدی چنگایی هستم ، اهل خرم آباد ساکن اصفهان و در حال حاضر کارمند وزارت کشور

از کی به طور حرفه ای شعر و شاعری رو شروع کردید ؟
-شعر رو به صورت قریحه ای از دوران راهنمایی شروع کردم و در ایام جوانی میشه گفت مقارن با سالهای دفاع مقدس به صورت حرفه ای شروع کردم

دوست دارید مردم شما رو مداح و مدیحه سرا بدونن یا شاعر ؟
-فرقی نمیکنه ، خود شعر بیشتر برام مهمه تا اینکه چی به من میگن ولی مداحی اهل بیت و بخصوص اباعبدالله ع رو افتخاری برای خود و خانواده ام میدونم.

از فعالیت های فرهنگیتون بگید ؟
-گرچه فارغ التحصیل حقوق و فلسفه هستم ولی بیشتر سوابق کار من فرهنگی بوده در دوران نوجوانی و جوانی نویسنده ، تهیه کننده و گزارشگر صداوسیما بودم در عرصه ی دفاع مقدس و در ارتباط با خانواده معظم شهدا برنامه سازی میکردم ، در آموزش و پرورش ، دانشگاه لرستان و ارشاد اسلامی و بیشتر در عرصه فرهنگی مساجد مدیریت فرهنگی داشتم ، در جبهه هم گاهی مسئولیت امورفرهنگی گردانها رو داشتم و گاهی رزمی بودم ، با هنرهای خط و نقاشی و موسیقی و شعر و نمایش و گرافیک هم کم و بیش آشنا هستم ، بعضی حرفه ای و بعضی در حد قابل قبول.

روولَه هِی قاسم پارَه پیکَرِم ؟ این نوحه رو تا به حال شنیدید؟
-بله اول از زبون خودم و بعد هم در مجالس عزاداری و به صورت پخش از بلند گوی هیئات زیاد شنیدم ، و متوجه شدم که خیلی مورد توجه قرار گرفته.

پس کار شما ست؟
-بله.درسته

چی شد که این کار رو نوشتید ؟ کجا بودید ؟دلیل نوشتن این کار چی بود ؟ از روز خلق این اثر مذهبی بگید ؟
-این شعر در کنار ده ها اثر دیگه بود. ابتدا در کنار مداحان عزیزی چون حاج غفور یادگاری پیرغلام اهل بیت “س” و حاج علی جهان آرا ، و سعید هوشیاری و غیره بیشتر آثاری رو برای دوستان شهیدمون طراحی و اجرا میکردیم، این اثر سوزناک هم با الهام از مظلومیت آقا قاسم ابن الحسن “ع” در روز عاشورا بود که تقریبا ریتم و شعرش ،هردو رو خودم به جناب جهان آرا پبشنهاد کردم حدود سال ۶۵ شاید پیشتر و یا بعد ، و ایشون هم با اعمال تغییراتی با اون صدای دل انگیز و اجرای کم نظیرش اون رو بعنوان یه اثر فاخر بومی ثبت کرد .

میدونید که مردم لرستان با این کار شما کلی سینه زنی و زنجیرزنی کردن.اشک ریختن و مراسم عزاداری امام حسین برگزار کردن ؟
-بله زیاد دیدم که هیئات از اشعارم استفاده کردن و خیلی خوشحال شدم که مورد قبول مردم قرار گرفته ، انشاله خداوند متعال و اهل بیت “ع ” هم قبول کنن،

آثار دیگه ای دارید ؟ منظورم اثر معروفی که زبانزد شده باشه؟

-چندین اثر معروف دیگه هم دارم ” زینب زینب ، داغ و دل قامت غم و غمبار و دل خینه ” ، “شیرون شهید کربلا غرق وخینن ” ، ” منم لیلا منم لیلا ،نصیوم آه و واویلا ” ، “غنچه ی نشکفته وای، اصغر بی شیر وای” ، ” شیرمرد روزگار ، کو حسین بی برار ” ، ” ای ذوالجناح با وفا ” ، ” زینب پریشو ” ، ” ای کر پیغمبر ، مظلوم و بی یاور ” ، “در علقمه غوغاست ، حسین یکه و تنهاست” و آثاری هم برای مناسبتهایی چون شهادت امیرالمومنین “ع” و غیر و ذلک. البته در قالب غزل و قصیده و رباعی و سایر قالب های شعری هم آثاری با موضوعات مختلف دارم.
همانطور که گفتم برای مداحان متعددی شعر گفتم و میگم ، اما بیشتر کارهای بنده رو جناب حاج علی جهان آرا با صدای وگرم و نابشون اجرا کردن و میکنن ،
اما مداحان دیگری مثل آقایان یادگاری ، حامد رومیانی ، مصطفی رشیدی ، و علیرضا چنگیزیان و هم اکنون در اصفهان حاج مرتضی انصاری و غیره از اشعارم استفاده کردن و میکنن
گاهی هم از اشعارم در سرودهای انقلابی و محلی استفاده شده ، دو کاست آموزشی هم قبلا با صدای آقایان مسعود بهرام نژاد و علیرضا چنگیزیان در زمینه ی سرودهای انقلابی برای آموزش و پرورش تهیه کردیم که برخی آهنگ هاش رو خودم ساختم .

کتاب چی؟ اثر چاپ شده ای دارید؟
-فعلاً کتابی چاپ نکردم ولی در بعضی کتب منتشره در ارشاد اسلامی و حوزه هنری از اشعارم استفاده شده، البته عمده اشعارم در وبلاگی با عنوان “ترنم عشق” به آدرس www.t-eshgh.blogfa.com منتشر شده و در دسترس عموم قرار گرفته که خوشبختانه در ایام محرم و مناسبتها، استقبال چشمگیری از اون میشه.

بعضی از مردم دلشون واسه برگزاری مراسم عاشورا توی میدان شهدا تنگ شده . بعضی میگن رنگ و بوی سابق رو نداره. البته منظورشون اجرای برنامه ست نه اصل مراسم. به نظر شما چرا این حس بوجود اومده ؟
-هر محله ای در خرم آباد عزاداری خاص حودش رو داره. نمیشه گفت رنگ و بوی اون از بین رفته ولی تغییر در هر چیزی اجتناب ناپذیره ، مداحان و هیئات ما باید بدونن سبک عزاداری لری خرم آبادی از میراث فرهنگی گرانقدر این خطه است که تازه داره در سطح جهان شناخته میشه و باید اون رو از گزند بدعت ها و آفت ها حفظ کنیم .

از خانواده بگید؟ آیا خانواده شما با فرهنگ هنر پیوند دارند؟
-بله خوشبختانه میشه گفت این ویژگی در اکثر افراد خانواده به نوعی متبلوره بخصوص اخوی ها ازجمله حاج عزت اله چنگایی که شاعری توانا و از چهره های شناخته شده فرهنگ و هنر لرستان و مدیر مسؤل هفته نامه بامداد لرستان هستن ، سایر افراد خانواده هم به نوعی در فرهنگ و هنر دستی دارن .

چرا همه ما حس مشترکی با واقعه عاشورا داریم.منظورم اینه در هر خانواده عقاید مختلف وجود داره ولی وقتی عاشورا میشه همه متحد و یک شکل تو مراسم عزاداری شرکت میکنیم ؟
-به نظر من این اصلا طبیعی و دنیایی نیست ، اتفاقات زیادی در دنیا از نظر حجم فاجعه، بسیار فجیع تر از عاشورا بوده که هیچکدام اینگونه جاودانه نشده ، طبق آیات و روایات نیزاین تأیید شده که اراده خداوند بر بقای حماسه ی محرم قرار گرفته ، مردم لرستان و خرم آباد نیز به تبع این واقعیت سترگ به نحو خاصی در این پرسه ی شگفت تاریخی ظاهر میشن که خوشبختانه الان باعنوان یک ویژگی فرهنگی ، نوع مراسم عزاداری ها لرستانی ها در سخنان فرهیختگان دینی و فرهنگی و همچنین در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته که باید قدر بدونیم و از این میراث معنوی محافظت کنیم.

نظرتون در مورد گل مالی در مراسم ظهر عاشورای لرستان چیه ؟ ریشه این کار از کجاست ؟ معنای این کار چیه ؟
-گل مالی ناشی از تألم و عزاست و مختص قوم لر نیست، خیلی از اقوام کم و بیش گّل مالی رو دارن اما در لرستان ما ، ریشه ی سنت زیبا و تأثیر گذار “خَررَه ” یا به قولی گل مالی در اقوام پیشین ما حتی قبل از اسلام و از اعماق تاریخ آریایی که قوم لر از اصیل ترین بازماندگانش هستن به ما رسیده ، مردم ما عادت داشتند هرگاه عزیز ترین وابستگانشون رو از دست میدادن ، سرتا پا تن خودشون رو به گل عزا میسپردند تا نهایت فلاکت و پریشانی خودشون رو نمایان و القاء کنن ، با بروز فاجعه کربلا ، مردم ما به همون سبک نهایت سوگ و تألم خودشون رو در عزای اهل بیت عصمت ع بعنوان عزای عزیزترین مخلوقات هستی نشون دادن و به حق هم همینطوره

و حرف آخر ؟
-از مردم ارزشمند و منیع الطبع لرستان بزرگ میخوام با افتخار به مراسم عزاداری و سایر رسومات سنتی شون نگاه کنن و در حفظ اون بکوشن، الان آخرین بازمانده از نسل اول نوحه خوانان سبک لری خرم آبادی آقای حاج غفور یادگاری هستن که باید ضمن تکریم درگذشتگان این عرصه، قدر این عزیز رو بیشتر بدونیم .گذشته از اجر و ثواب عزاداری سالار شهیدان از بُعد سنتی و فرهنگی، نوع عزاداری خرم آبادی ها میراث ارزشمندیه که باید به درستی تبلیغ بشه ، نباید اجازه داد عده ای در کنار انحرافاتی چون قمه زنی و امثال اون هجوش کنن چرا که بارها و بارها مراجع عظام و علمای دین از این سبک تأثیرگذار عزاداری تجلیل و اون رو تأیید کردن و میکنن.

از شما هم به خاطر انجام این گفتگو سپاسگزارم.امیدوارم ثابت قدم و موفق باشید.